Star Anise: ਚੀਨ ਦਾ ਮਸਾਲਾ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਹੈ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ, ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਤੰਦਰੁਸਤ

ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਇੱਕ ਮਸਾਲਾ ਹੈ, ਜੋ ਖਾਣੇ ਦਾ ਸੁਆਦ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਦੇ ​​ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਈ ਫਾਇਦੇ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੀ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਔਸ਼ਧੀ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਐਂਟੀਬੈਕਟੀਰੀਅਲ, ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ, ਐਂਟੀਵਾਇਰਲ, ਐਂਟੀਫੰਗਲ ਅਤੇ ਐਂਟੀਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਮਸਾਲਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਵਾਈ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਸਾਲਾ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ 'ਫੁੱਲ' ਵਿਟਾਮਿਨ ਅਤੇ ਖਣਿਜਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਇਹ ਗੁਣ ਸਰੀਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਨ ਨੂੰ ਵੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਸਾਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦਾ : ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ Star Anise ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਿਆਨ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਫੁੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਫਲ ਹੈ ਜੋ ਰੁੱਖ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਤਿੱਖੀ ਗੰਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸਵਾਦ ਕੁਝ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਥੋਰਾ ਤਿੱਖਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਸਵਾਦ ਤਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਰਗੜਨ 'ਤੇ ਸੌਂਫ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਕ ਅਤੇ ਸੁਆਦ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਗਰਮ ਮਸਾਲੇ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਰਯਾਨੀ, ਪੁਲਾਓ ਜਾਂ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਸਾਲੇਦਾਰ, ਮਿਠਾਈਆਂ, ਅਚਾਰ, ਸਾਫਟ ਡਰਿੰਕਸ, ਬੇਕਰੀ ਉਤਪਾਦ, ਜੈਮ, ਹਲਵਾ, ਸ਼ਰਬਤ ਆਦਿ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਚਾਹ ਦਾ ਸੁਆਦ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸ਼ਰਾਬ ਨੂੰ ਵੀ ਫਲੇਵਰ ਦੇਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਅਸ਼ਵਗੰਧਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅਰਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਐਲੋਪੈਥੀ ਵਿੱਚ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਚੀਨ ਦਾ ਮਸਾਲਾ ਹੈ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ: ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦਾ ਮਸਾਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਮਸਾਲਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੜ੍ਹੇ ਮਸਾਲੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਚੀਨ ਵਿੱਚ, ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਅਤੇ ਸਵਾਦਿਸ਼ਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪੰਜ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦਾ ਪਾਊਡਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੌਂਗ, ਦਾਲਚੀਨੀ, ਸੌਂਫ ਅਤੇ ਸਿਚੁਆਨ (ਦੇਸੀ ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ) ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 3000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਚੀਨੀ ਇਸ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਵਾਈ ਅਤੇ ਮਸਾਲੇ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਬ੍ਰਿਟੈਨਿਕਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚੀਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਦਾ ਮੂਲ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਵੀਅਤਨਾਮ ਹੈ, ਅਤੇ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਮਸਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਰਸਾਇਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਤੇਲ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੈਂਡੀਜ਼, ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਇਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਤੋਂ ਸ਼ਿਕਿਮਿਕ ਐਸਿਡ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹੈ, ਜੋ ਐਂਟੀ-ਇਨਫਲੂਐਂਜ਼ਾ ਡਰੱਗ ਓਸੇਲਟਾਮੀਵਿਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਪਾਈਸ ਬੋਰਡ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਉੱਥੇ ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਉਗ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਚੀਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ, ਇਹ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਉੱਥੇ ਉਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ 'ਚ ਸਟਾਰ ਆਕਾਰ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚੱਕਰ ਦਾ 90 ਫੀਸਦੀ ਉਤਪਾਦਨ ਚੀਨ 'ਚ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਸਾਲਾ ਅਤੇ ਦਵਾਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਚੀਨ, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉੱਗਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉੱਥੇ ਇਸਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਖਾਸ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਵੀ ਖਾਸ ਹਨ। ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਆਇਰਨ, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਮੈਂਗਨੀਜ਼ ਦਾ ਵਧੀਆ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ1, ਬੀ2, ਬੀ3 ਅਤੇ ਬੀ6 ਅਤੇ ਕੁਝ ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਪਾਊਡਰ ਜਾਂ ਬੀਜਾਂ 'ਚ ਸੇਲੇਨੀਅਮ, ਜ਼ਿੰਕ ਅਤੇ ਕਾਪਰ ਵੀ ਚੰਗੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਆਯੁਰਵੇਦਾਚਾਰੀਆ ਡਾ.ਆਰ.ਪੀ. ਪਰਾਸ਼ਰ ਅਨੁਸਾਰ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਵਾਈ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਖੋਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਬਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ 'ਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੂਡ ਨੂੰ ਤਰੋਤਾਜ਼ਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਨੂੰ ਚਾਹ 'ਚ ਉਬਾਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਜ਼ੁਕਾਮ, ਫਲੂ ਅਤੇ ਗਲੇ ਦੀ ਖਰਾਸ਼ 'ਚ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਤੇਲ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਚੱਕਰ ਫੁੱਲ ਵਿੱਚ ਸਾੜ-ਵਿਰੋਧੀ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਅਲਸਰ ਨੂੰ ਰੋਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।