ਕੀ ਹੈ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ? ਪਬਲਿਕ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ?

ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕੁਰੰਸੀ ਦੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਹਾਕਾਰ ਮੱਚਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੁਖ ਕਾਰਨ ਹੈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਐਂਡ ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨ ਆਫ ਆਫੀਸ਼ੀਅਲ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਬਿੱਲ, 2021

ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਐਂਡ ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨ ਆਫ ਆਫੀਸ਼ੀਅਲ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਬਿੱਲ, 2021 ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰਬੀਆਈ) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਹ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ 29 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਬੁਲੇਟਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ "ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਦੀ ਅੰਤਰੀਵ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਅਪਵਾਦਾਂ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਵੇਗਾ... ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਢਾਂਚਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।"

ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜੋ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਿਟਕੋਇਨ, ਈਥਰ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਕ੍ਰਿਪਟੋ ਟੋਕਨ ਪਬਲਿਕ ਬਲਾਕਚੈਨ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣਗੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਜਿਵੇਂ ਮੋਨੇਰੋ, ਡੈਸ਼, ਅਤੇ ਹੋਰ ਜੋ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕਲਾਉਡ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਟੋਕਨਾਂ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਉੱਪਰ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ

ਬਿਟਕੋਇਨ, ਈਥਰ, ਡੋਗੇਕੋਇਨ, ਸ਼ਿਬਾ ਇਨੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀਆਂ ਪਬਲਿਕ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਸੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਪਨਾਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਬਲਾਕਚੈਨ 'ਤੇ ਸਾਰੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਉਕਤ ਬਲਾਕਚੈਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਹੈ।

ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੁਆਰਾ, ਇਹਨਾਂ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀਆਂ ਦੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਿੰਕ ਹੋਣ ਯੋਗ ਅਤੇ ਟਰੇਸ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਪਾਰਕ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ — ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਬਲਾਕਚੈਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਬਲਾਕਚੈਨ ਵਿੱਚ ਮੋਨੇਰੋ, ਪਾਰਟੀਕਲ, ਡੈਸ਼, ਅਤੇ ਜ਼ੈੱਡਕੈਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹਨਾਂ "ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ" ਬਲਾਕਚੈਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਬਲਿਕ ਖੁੱਲੇ ਲੇਜ਼ਰ (Ledger) ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਧਰਾਂ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤਿਬੰਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਪਤਤਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਐਨਕ੍ਰਿਪਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਰਾਜ-ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਦੂਜੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿੱਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰੀ ਹੈ?

ਚੀਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਿਟਕੋਇਨ ਅਤੇ ਈਥਰਿਅਮ ਵਰਗੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕੁਰੰਸੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕੁਰੰਸੀ - ਡਿਜੀਟਲ ਯੁਆਨ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਲਈ ਰੋਲਆਊਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਸਵੀਡਨ ਦਾ ਰਿਕਸਬੈਂਕ, ਅਤੇ ਉਰੂਗਵੇ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੇ ਵੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜਨਤਕ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਯੁਆਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਨਤਕ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀਆਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਬਿਟਕੋਇਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕ੍ਰਿਪਟੋ ਟੋਕਨ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ (Decentralised) ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਉੱਪਰ ਬਾਹਰੀ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਿਟਕੋਇਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਫਿਏਟ ਕਰੰਸੀ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਬਦਲ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਬਲਿਕ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕੁਰੰਸੀ ਨਕਦੀ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਹਾਇਕ ਹਨ।

ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅੰਤਰ ਜੋ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਕਿ ਪਬਲਿਕ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕੁਰੰਸੀਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਨਤਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਡਿਜੀਟਲ ਯੁਆਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭੁਗਤਾਨ ਵਿਧੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਟੈਂਡਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਹੋਰ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਬਣਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।