ਬੇਲੋੜੇ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਖਾਣ ਨਾਲ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਜਾਣੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ

ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਇੱਕ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਹੁਣ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਰ ਬੰਦੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੱਕ ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦਵਾਈਆਂ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਲੋੜੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਓ ਇੰਟਰਨਲ ਮੈਡੀਸਨ, ਐਸਟਰ ਸੀਐਮਆਈ ਹਸਪਤਾਲ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਕੰਸਲਟੈਂਟ ਡਾ. ਬਿੰਦੂਮਤੀ ਪੀ ਐਲ ਤੋਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਬੇਲੋੜੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਨਤੀਜ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ।

ਅੰਤੜੀਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆ

ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਬੇਲੋੜੀ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਵਰਤੋਂ ਅੰਤੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਲਨ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੀਆਂ ਅੰਤੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫਲੋਰਾ ਨਾਂ ਦਾ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਠੀਕ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧੀ ਸ਼ਕਤੀ ਲਈ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਬੇਲੋੜੀ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਫਲੋਰਾ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਦਸਤ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ

ਡਾ. ਬਿੰਦੂਮਤੀ ਪੀ ਐਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਹੀ ਜ਼ੁਕਾਮ ਦੇ ਇਲਾਜ਼ ਲਈ ਲਈ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਿਹਤ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਰੋਗ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਕੇਂਦਰ (CDC) ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖੰਘ ਅਤੇ ਜ਼ੁਕਾਮ ਦੇ ਇਲਾਜ਼ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੇ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ-ਰੋਧਕ ਤਣਾਅ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ C. diff ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। C. diff ਮਨੁੱਖੀ ਅੰਤੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਦਸਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹਰ ਸਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਐਨਾਫਾਈਲੈਕਸਿਸ, ਸਟੀਵਨ ਜੌਨਸਨ ਸਿੰਡਰੋਮ, ਹੈਪੇਟੋਟੌਕਸਿਟੀ, ਨੇਫਰੋਟੌਕਸਸੀਟੀ, ਅਤੇ ਐਰੀਥਮੀਆ ਵਰਗੇ ਘਾਤਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ

ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਨਾਲ ਅਕਸਰ ਚੰਗੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਵੀ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਚੰਗੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਬੇਲੋੜੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਇਹ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵੀ ਮਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ, ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੂੰਹ, ਗਲਾ ਅਤੇ ਯੋਨੀ ਵਿੱਚ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਹੋਰ ਦਵਾਈਆਂ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ

ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਸਮੱਸਿਆ ਲਈ ਦਵਾਈ ਦਾ ਨਿਯਮਿਤ ਸੇਵਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਵੀ ਖਾ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਦਵਾਈ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਦਾ ਅਸਰ ਘਟਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਪਾਚਕ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਐਂਟੀਪਾਈਲੇਪਟਿਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਜਾਂ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਐਂਟੀਬੈਕਟੀਰੀਆ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ

ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਐਟੀਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਖਾਣ ਨਾਲ ਇਹ ਬੈਕਟਰੀਆ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਹ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਆਪਣੀ ਬਣਤਰ ਬਦਲ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਉਹੀ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਟਾਈਫਾਈਡ, ਬੁਖਾਰ, ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਲਾਗਾਂ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਹੁਣ ਉਸੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਿਵੇਂ- ਪਹਿਲਾਂ ਤਪਦਿਕ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਸਿਰਫ 3 ਜਾਂ 4 ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ 1.5 ਜਾਂ 2 ਸਾਲ ਲਈ 9-11 ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਮੇਂ ਧਿਆਨਦੇਣਯੋਗ ਗੱਲਾਂ

• ਉਚਿਤ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਮਾਤਰਾਂ ਹੀ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਖਾਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।


• ਸਾਰੀਆਂ ਲਾਗਾਂ ਲਈ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਕੁਝ ਲਾਗਾਂ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਲਕਾ ਜ਼ੁਕਾਮ, ਖੰਘ ਜਾਂ ਬੁਖਾਰ 1 ਜਾਂ 2 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਧਾਰਨ ਦਸਤ ਜਾਂ ਪੇਟ ਖ਼ਰਾਬ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਹੋਣ ਤੱਕ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਡੇਂਗੂ ਵੀ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਲਈ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।


• ਤੁਹਾਨੂੰ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਕਿਸੇ ਲਾਗ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕਰੋ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਹੇਜ਼ ਨਾਲ ਲਾਗ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕੋ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਾਸਕ ਪਹਿਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟਾਈਜ਼ਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।


• ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਿਸੇ ਲਾਗ ਤੁਸੀਂ ਬਚਣ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਟੀਕਾ ਵੀ ਲਗਵਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।