ਤਾਲਿਬਾਨ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਲ: ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਹੋਰ ਵਿਗੜੀ ਸਥਿਤੀ, ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਹਿਰ

ਕਾਬੁਲ: ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਚ ਸੱਤਾ 'ਚ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਸੰਕਟ ਵਿਗੜਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਠੀਕ ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਇਸਲਾਮੀ ਸੰਗਠਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਕਾਬੁਲ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਬਲਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਉਸ ਦੇ ਦੇਸ਼-ਵਿਆਪੀ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਫੌਜੀ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਤਤਕਾਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਸ਼ਰਫ ਗਨੀ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਲੜਾਕੇ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਸਨ।

ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਏਐਫਪੀ ਦੀ ਖਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਮੌਕੇ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਮਾਰੋਹ ਆਯੋਜਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰੇਗਾ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਹਾਇਤਾ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ 38 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਧੇ ਬਹੁਤ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਆਮ ਅਫਗਾਨ-ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਸਖ਼ਤ ਇਸਲਾਮੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਨਰਮੀ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪਰ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਸਖਤ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀਆਂ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ। ਮਈ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰਕੇ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੱਕਣ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਓਗਈ ਅਮੇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 'ਜਿਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਰਥ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਸਭ ਕੁਝ ਖੋਹ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਨਿੱਜੀ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।

ਫਿਲਹਾਲ, ਅਫਗਾਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ, ਪਰ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਵੱਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੰਧਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੂਰ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ 'ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਇੰਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਅ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ।