BLACK BOX: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ, ਕਿਵੇਂ ਦੱਸਦੈ ਜਹਾਜ਼ ਜਾਂ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਰਾਜ਼

Mi17 V ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਦਾ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕੱਲ੍ਹ ਚੀਫ਼ ਆਫ਼ ਡਿਫੈਂਸ ਸਟਾਫ਼ ਜਨਰਲ ਬਿਪਿਨ ਰਾਵਤ ਨੂੰ ਕੁਨੂਰ ਤੋਂ ਵੈਲਿੰਗਟਨ ਲਿਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਜਨਰਲ ਰਾਵਤ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਫੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਤਾਂ ਮਿਲ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜੋ ਡਾਟਾ ਦਰਜ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਕਿਸ ਹਾਲਾਤ 'ਚ ਵਾਪਰਿਆ ਹੈ। ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਇਹ ਸੰਤਰੀ ਰੰਗ ਦਾ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਹੈ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ
ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਫਲਾਈਟ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਈ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੀਆਂ ਉਡਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਫਲਾਈਟ ਡਾਟਾ ਰਿਕਾਰਡਰ (FDR) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਧਾਤ ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਅੰਦਰਲੇ ਪਾਸੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦੀਵਾਰਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕੋਈ ਹਾਦਸਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿਚ ਕੀ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਖੋਜ ਕਿਉਂ ਹੋਈ
ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਬਣਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ। ਫਿਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਵਧੀ, ਹਾਦਸੇ ਵੀ ਵਧਣ ਲੱਗੇ। ਪਰ, ਉਦੋਂ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦਾ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹਾਦਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸਦੀ ਗਲਤੀ ਹੈ ਜਾਂ ਕਿਉਂ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਲਤੀ ਨਾ ਦੁਹਰਾਈ ਜਾਵੇ।

ਕਿਵੇਂ ਪਿਆ ਨਾਂਅ 'ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ'
ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਖੋਜ 1954 ਵਿੱਚ ਏਰੋਨਾਟਿਕਲ ਖੋਜਕਰਤਾ ਡੇਵਿਡ ਵਾਰਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਇਸ ਡੱਬੇ ਨੂੰ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਲਾਲ ਅੰਡੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਫਿਰ ਅੰਦਰਲੀ ਕੰਧ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਬਕਸੇ ਨੂੰ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਵੈਸੇ, ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਡੱਬੇ ਨੂੰ ਕਾਲਾ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਲਾਲ ਜਾਂ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ ਝਾੜੀਆਂ ਜਾਂ ਕਿਤੇ ਧੂੜ-ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਵੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਰੰਗ ਕਾਰਨ ਦੂਰੋਂ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।



ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਇਹ ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਕਈ ਪਰਤਾਂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਜਹਾਜ਼ 'ਚ ਅੱਗ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਲਗਭਗ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਲਗਭਗ 1 ਘੰਟੇ ਤੱਕ 10000 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਅਗਲੇ 2 ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ, ਇਹ ਡੱਬਾ ਲਗਭਗ 260 ਡਿਗਰੀ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਸਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਇਕ ਖਾਸੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲਗਭਗ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਬਿਨਾਂ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਕਰੈਸ਼ ਹੋਏ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਲੱਭਣ 'ਚ ਸਮਾਂ ਲੱਗਣ 'ਤੇ ਵੀ ਡਾਟਾ ਬਾਕਸ 'ਚ ਸੇਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਲਗਾਤਾਰ ਛੱਡਦਾ ਹੈ ਤਰੰਗਾਂ
ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਆਵਾਜ਼ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਖੋਜ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੂਰ ਤੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਦਸੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ 20,000 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਸ ਡੱਬੇ ਵਿੱਚੋਂ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਲਹਿਰਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ 30 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।



ਖੋਜ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਹਰ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਰੱਖੇ ਜਾਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਨੂੰ ਹਰ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਹਾਦਸਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹੇ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਆਮਤੌਰ 'ਤੇ ਹਵਾਈ ਹਾਦਸੇ 'ਚ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਹਿੱਸਾ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਆਵਾਜ਼ ਰਿਕਾਰਡਰ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਮਦਦ
ਵੈਸੇ, ਸਿਰਫ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਵਿਚ ਇਕ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਡਾਟਾ ਕੱਢਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਹੈ ਕਾਕਪਿਟ ਵਾਇਸ ਰਿਕਾਰਡਰ (ਸੀ.ਵੀ.ਆਰ.)। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਇੰਜਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਅਲਾਰਮ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਕਾਕਪਿਟ ਵਿਚ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਯਾਨੀ ਪਾਇਲਟ ਅਤੇ ਕੋ-ਪਾਇਲਟ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਬਰਾਮਦ ਹੋਇਆ ਹੈ।