ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਤਨਖਾਹ ‘ਚੋਂ ਕਟੌਤੀ ਵਾਲੇ 25 ਰੁਪਏ ਨਾਲ ਮਿਲਦੈ ਲੱਖਾਂ ਦਾ ਮੁਨਾਫਾ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਤਨਖਾਹ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਰਕਮ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਤੁਰੰਤ ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਸੂਚਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਸੇ ਤਨਖਾਹ ਵਿਚੋਂ ਕੱਟਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ ਕਿ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੇ ਪੈਸੇ ਤੋਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਨਹੀਂ ਹਨ।

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ? ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇੱਕ ਫੰਡ ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ 25 ਰੁਪਏ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਈਐਸਆਈ (Esi) ਅਤੇ  ਮੈਡੀਕਲੇਮ (Mediclaim) ਤੋਂ ਵੱਖ ਇਹ ਰਾਜ ਮਜ਼ਦੂਰ ਭਲਾਈ ਬੋਰਡ ਫੰਡ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਚਸ਼ਮਾ ਅਤੇ ਸਾਈਕਲ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜਬਾੜੇ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਅੰਗ ਲੈਣ ਤਕ ਦੇ ਪੈਸੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।

ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਚ ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ 25 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਾਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਭਲਾਈ ਫੰਡ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਨੂੰ ਵਿਚਕਾਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਜਦੋਂਕਿ ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਰਕਮ ਜਮ੍ਹਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਤੋਂ ਲੱਖਾਂ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ

ਕੰਨਿਆਦਾਨ - ਇਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਲਈ 51 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਲਈ ਪੈਸਾ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਪੈਸਾ- ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਵਾਰ ਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਖਰਚਾ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪੈਸਾ ਦੂਜੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਰੇਲਵੇ ਟਿਕਟ ਜਾਂ ਰੋਡਵੇਜ਼ ਬੱਸ ਦੀ ਟਿਕਟ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਮਿਆਦ 10 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਰਕਮ - ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਦੋ ਮੁੰਡਿਆਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਪੈਸਾ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਨੌਵੀਂ ਅਤੇ ਦਸਵੀਂ ਲਈ ਚਾਰ ਹਜ਼ਾਰ ਅਤੇ ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਅਤੇ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਸਾਲਾਨਾ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਫਾਰਮੇਸੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਸੱਤ ਹਜ਼ਾਰ ਅਤੇ ਸਾਢੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਅੱਠਵੀਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਵਰਦੀ ਅਤੇ ਕਾਪੀਆਂ ਲਈ ਸਾਲਾਨਾ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।

ਜਣੇਪਾ ਲਾਭ - ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਲੜਕੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ 7000 ਰੁਪਏ ਤਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋ।

ਨਕਲੀ ਅੰਗ ਲਗਵਾਉਣ ਉਤੇ ਪੂਰਾ ਪੈਸਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ- ਜੋ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਅੰਗ ਗੁਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਇਸ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਪ੍ਰੋਸਟੇਟਿਕ ਅੰਗਾਂ ਲਈ ਪੂਰਾ ਪੈਸਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।

ਚਸ਼ਮਾ, ਕੰਨ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨ, ਦੰਦ ਲਗਵਾਉਣ ਲਈ ਰਕਮ - ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ 'ਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ 2000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੇਕਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਆਪਣਾ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਨਿਰਭਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਬਾੜ ਲਗਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਤੋਂ 5000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਜੇ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਚਸ਼ਮਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ 1000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਕ ਕੰਨ ਮਸ਼ੀਨ ਲੈਣ ਲਈ 3000 ਰੁਪਏ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਇੱਕ ਟ੍ਰਾਈਸਾਈਕਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ, ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ 5000 ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਸਿਲਾਈ ਮਸ਼ੀਨ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ 3500 ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।

ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਲੇਬਰ ਐਵਾਰਡ- ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਐਵਾਰਡ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਾਸ਼ੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਲੇਬਰ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਇਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਅਤੇ 20-20 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹਨ।

ਦਾਹ ਸਸਕਾਰ ਅਤੇ ਮੌਤ 'ਤੇ ਲਾਭ- ਜੇ ਕਿਸੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਜਾਂ ਫੈਕਟਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਮਾਰਤ ਤੋਂ ਮੌਤ ਹੋਣ ਉਤੇ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।  ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਸਕਾਰ ਲਈ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ  ਦੁਰਘਟਨਾ ਹੋਣ ਤੇ 20 ਤੋਂ 30 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।

ਗਿਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਫਰਮ, ਫੈਕਟਰੀ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀ ਲਈ ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਵਿਚ ਨਿਯਮਿਤ ਰੂਪ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਜੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਲਈ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ 'ਤੇ ਖਰਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਨਖਾਹ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਬਚ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਅਣਦੇਖੀ ਕਾਰਨ ਕਰਮਚਾਰੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਾਭਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਹਨ। ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫੈਕਟਰੀ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਨੌਕਰੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਬੋਰਡ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਹੈ

ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਐਕਟ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਮੇਤ ਸਿਰਫ 16 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਐਕਟ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਹੈ ਉਹ ਦਿੱਲੀ, ਹਰਿਆਣਾ, ਪੰਜਾਬ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਕੇਰਲ, ਗੋਆ, ਗੁਜਰਾਤ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਛੱਤੀਸਗੜ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਕਰਨਾਟਕ, ਉੜੀਸਾ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਬਾਕੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਐਕਟ ਅਜੇ ਤੱਕ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਰਾਜ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਉਤਰਾਖੰਡ, ਅਸਮ, ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਨੀਪੁਰ ਆਦਿ ਹਨ। ਲੇਬਰ ਵੈਲਫੇਅਰ ਫੰਡ ਲਈ ਯੋਗਦਾਨ ਦੀ ਹੱਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਵੱਖਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ 25 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।