Gond Katira: ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਹੈ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ, ਜਾਣੋ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਦਿਲਚਸਪ ਇਤਿਹਾਸ

ਗਰਮੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਢਾ ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਪੀਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਜੋ ਤਾਜ਼ਗੀ ਤੇ ਸਿਹਤ ਲਾਭ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ। ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਗੋਂਦ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਾਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਠੰਡਕ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ 'ਸ਼ਕਤੀ' ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਇਸ ਦੀ ਕਾਫੀ ਮੰਗ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਰਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੁੱਕ ਕੇ ਗੱਮ ਜਾਂ ਗੋਂਦ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਕੀ ਹੈ।

ਗੋਂਦ ਕਤੀਰੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ (ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਬੂਲ ਅਤੇ ਕਿੱਕਰ ਦੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਸਮੇਤ) ਦੇ ਤਣੇ ਜਾਂ ਮੋਟੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਚੀਰਾ ਲਗਾ ਕੇ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸੁੱਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੋਂਦ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਪਜ ਇਰਾਕ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਟੌਨਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਉਪਜ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਸਥਿਤ ਕਰਿਆਨਾ ਮੰਡੀ ਖੜੀ ਬਾਉਲੀ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਵਰਿੰਦਰ ਗੁਪਤਾ ਦਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚਿੱਟੇ ਤੋਂ ਪੀਲੇ ਭੂਰੇ ਗੋਂਦ ਕਤੀਰੇ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਮੰਗਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਥੋਕ ਰੇਟ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 400 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ 'ਚ ਇਸ ਦੀ ਮੰਗ ਕਾਫੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਤਸੀਰ ਠੰਢੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਸਮੈਟਿਕਸ ਉਦਯੋਗ, ਧੂਪ ਅਤੇ ਕਾਗਜ਼ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮੱਗਰੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗੋਂਦ ਕਤੀਰੇ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਸੁਆਦ

ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਫਲ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਮਸਾਲਾ ਜਾਂ ਸਬਜ਼ੀ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜੜੀ ਬੂਟੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੁੱਕਾ ਫਲ ਵੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਕੁਝ ਦਰੱਖਤਾਂ ਤੋਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਗੋਂਦ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਗੋਂਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੱਡੂ ਆਦਿ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਤਸੀਰ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਗੋਂਮ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘੁਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਗੋਂਦ ਕਤੀਰੇ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੋਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਜੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਤਸੀਰ ਠੰਢੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸਿਰਫ਼ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਰਗੀਆਂ ਸਕਿਨ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਗੰਧ ਰਹਿਤ ਅਤੇ ਸਵਾਦ ਰਹਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਸ਼ਰਬਤ ਪੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਨੀਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਹਲਵਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਗੁਲਕੰਦ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮਿੱਠੇ ਪਾਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਆਹਾਰ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੁਣ ਵੀ ਹਨ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਠੰਢਕ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ‘ਸ਼ਕਤੀ’ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਗੋਂਦ ਕਤੀਰੇ ਵਿੱਚ ਕੈਲੋਰੀ 70, ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ 35 ਗ੍ਰਾਮ, ਫਾਈਬਰ 30 ਗ੍ਰਾਮ, ਹਾਈਡ੍ਰੇਟ (ਤਰਲਤਾ) 5 ਗ੍ਰਾਮ, ਚਰਬੀ 0 ਗ੍ਰਾਮ, ਸੋਡੀਅਮ 9 ਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤੱਤ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਡੀਨ ਵੈਦਿਆਰਾਜ ਦੀਨਾਨਾਥ ਉਪਾਧਿਆਏ ਮੁਤਾਬਕ ਹੁਣ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਕਵਾਨ ਉਪਲਬਧ ਹਨ ਪਰ ਇਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਗੋਂਦ ਕਤੀਰੇ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ। ਜੋ ਲੋਕ ਇਸ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅਦਭੁਤ ਕੁਦਰਤੀ ਪਦਾਰਥ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਅੰਦਰੋਂ ਠੰਢਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਠੰਡਕ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਅਤੇ ਸਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਸੀਨੇ ਤੋਂ ਵੀ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਕਈ ਹਨ ਇਸ ਦੇ ਸਿਹਤ ਲਾਭ

ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਸਰੀਰ ਦੇ ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਲੁਬਰੀਕੇਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਨਰਵਸ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਵੀ ਠੰਡਕ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ 'ਚ ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਫਾਈਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੇਟ ਦੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਤੜੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੇਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਰੋਗ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਪਾਵਰ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਖਾਂਸੀ, ਜ਼ੁਕਾਮ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਵਰਗੀਆਂ ਆਮ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ 'ਚ ਮੌਜੂਦ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤ ਵੀ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਖੂਬ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਸੋਖ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦੇ ਤਾਂ ਕਬਜ਼ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।