ਹਾਸੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਹੱਸਣਾ, ਕਦੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਪੱਲੂ ਨੂੰ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਦਬਾ ਕੇ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰ ਹੀ ਹੱਸਣਾ। ਪਰ ਹਾਸੇ ਦੀ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਸੋਸ਼ਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਦਿਨ ਭਰ ਦੀ ਬੋਰੀਅਤ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਡੇ ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਨਿੰਮ ਜਾਂ ਬੋਹੜ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਮੇਲਾ ਲਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਨੂੰ ਚੁਟਕਲਿਆਂ ਵਿਚ ਅਤੇ ਹਾਸੇ ਵਿਚ ਮਜ਼ਾਕ ਵਿੱਚ ਉਡਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਕਦੇ ਉਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਘਟਨਾ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਇਆ ਅਤੇ ਕਦੇ ਖੁਦ ਦਾ ਉਡਾ ਲਿਆ।
ਹਰ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਹਾਸ-ਰਸ ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਜੇਕਰ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਸਟੈਂਡ-ਅਪ ਕਾਮੇਡੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਢਿੱਡੀ ਪੀੜਾਂ ਪਾਈਆਂ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਸਟੈਂਡ-ਅੱਪ ਕਾਮੇਡੀ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਫੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ, ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਮੋੜ 'ਤੇ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਉਹਨਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਚੁਟਕਲੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਦਿਲ ਹੱਸ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰ ਇੱਕ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਹਨ। ਆਪਣਾ ਤਣਾਅ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਹਕੀਕਤ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਭਾਵੇਂ ਜਿੰਨੀਆਂ ਮਰਜ਼ੀ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰੀਏ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਕੋਈ ਹੱਸਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਚੁਟਕਲਾ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਹਾਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਫਿਲਮਾਂ ਵੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਸੀ। ਮਹਿਮੂਦ, ਉਮਾ ਦੇਵੀ, ਭਗਵਾਨ ਦਾਦਾ, ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਆਦਿ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਹਾਜ਼ਰੀਨ ਨੂੰ ਹੱਸ ਕੇ ਕੁਰਸੀਆਂ ਤੋਂ ਡਿੱਗਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮਹਿਮੂਦ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਅਨੋਖੀ ਫਿਲਮ 'ਪੜੋਸਣ' ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਟੀਵੀ 'ਤੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਲੋਕ ਪੂਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਫਿਊਜ਼ਨ ਵਾਲਾ ਗੀਤ 'ਏਕ ਚਤੁਰ ਨਾਰ' ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਯਾਦ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਆਪਣਾ ਮੂਡ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਕਈ ਵਾਰ ਅੰਗੂਰ, ਹੇਰਾ ਫੇਰੀ, ਅੰਦਾਜ਼ ਅਪਨਾ ਅਪਨਾ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ।
ਹੱਸਣ ਨਾਲ ਦੁੱਖ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਹਾਸਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦਵਾਈ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੁਸੀਬਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅਕਸਰ ਇਹ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ 'ਹਾਸੇ ਨਾਲ ਇਹ ਦੁੱਖ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ'। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਾਲਪਨਿਕ ਵਰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹੱਸੀਏ ਅਤੇ ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ? ਤੁਹਾਡੀ ਸੋਚ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਹੈ। ਹੱਸਣ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਦੁੱਖ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਪਰ ਹਾਂ, ਦੁੱਖ ਸਹਿਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਹੱਸਣ ਦਾ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਇਸ ਤੋਂ ਐਂਡੋਰਫਿਨ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਡੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਵਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਐਂਡੋਰਫਿਨ ਸਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹਾਰਮੋਨ ਹਨ
ਕਸਰਤ, ਸੈਕਸ ਜਾਂ ਯੋਗਾ ਵਰਗੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਐਂਡੋਰਫਿਨ ਨਾਮਕ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਕੁਝ ਖੋਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹੱਸਣ ਨਾਲ ਵੀ ਸਾਡੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਐਂਡੋਰਫਿਨ ਦਾ ਵਹਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਹੱਸਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣਾ
ਦਰਅਸਲ, ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਹੱਸਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀਆਂ 43 ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵੀ ਹੱਸਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਲੈਂਡ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਪਿਟਿਊਟਰੀ ਗਲੈਂਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਐਂਡੋਰਫਿਨ ਅਤੇ ਡੋਪਾਮਿਨ ਹਾਰਮੋਨ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ, ਇਹ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਹੱਸਣ ਵੇਲੇ ਕੋਈ ਨਸ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਹਾਰਮੋਨ ਸਾਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਨਸ਼ਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਹੱਸਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਅਕਸਰ ਆਪਣਾ ਸੰਤੁਲਨ ਗੁਆ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਨਸ਼ਾ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਦਰਦ ਸਹਿਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਸਿਰਫ਼ ਕਹਾਣੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਖੋਜ ਵੀ ਇਹੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ
ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ ਦਰਦ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਿਰਫ਼ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਤੀਭਾਗੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੀਵੀ ਕਾਮੇਡੀ ਸ਼ੋਅ ਜਿਵੇਂ 'ਮਿਸਟਰ ਬੀਨਜ਼' ਅਤੇ 'ਫ੍ਰੈਂਡਜ਼' ਦਿਖਾਏ ਗਏ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਏਡਿਨਬਰਗ ਫਰਿੰਜ ਫੈਸਟੀਵਲ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਲਾਈਵ ਸ਼ੋਅ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ।
ਪਰ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਬਦਲਾਅ ਸੀ। ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਮਾਪਣ ਵਾਲਾ ਮਾਪ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ ਕੱਸ ਕੇ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਕੋਈ ਕਾਮੇਡੀ ਸ਼ੋਅ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ ਬੈਲਟ ਕੱਸ ਕੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸੀ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕਾਮੇਡੀ ਸ਼ੋਅ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਬਾਹਾਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਦਬਾਅ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਹੱਸਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਦਰਦ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
ਇਸ ਖੋਜ 'ਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਲੋਕ ਹੱਸਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਸ ਹੱਸਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਰਦ ਸਹਿਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 10 ਫੀਸਦੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਐਂਡੋਰਫਿਨ ਹੱਸਣ ਅਤੇ ਦਰਦ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਸਾਡੀ ਯੋਗਤਾ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਕਾਮੇਡੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਦੁੱਖ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ
ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਮਸਲਾ ਹਾਸ ਰਸ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਬੰਧਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਰਸ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਜੋਕਰ ਅਤੇ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸੀ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਰੌਬਿਨ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਹੋਵੇ, ਜਿਮ ਕੈਰੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕਪਿਲ ਸ਼ਰਮਾ, ਹਰ ਕੋਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਸਾਉਣ ਦੇ ਚੱਕਰ ਆਪਣੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਭੁੱਲ ਗਏ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਮੇਡੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਹਸਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਸਖ਼ਤ ਲੋੜ ਹੈ।
ਬ੍ਰੇਕਿੰਗ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੰਜਾਬੀ \'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ News18 ਪੰਜਾਬੀ \'ਤੇ। ਤਾਜ਼ਾ ਖਬਰਾਂ, ਲਾਈਵ ਅਪਡੇਟ ਖ਼ਬਰਾਂ, ਪੜ੍ਹੋ ਸਭ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਪੰਜਾਬੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵੈਬਸਾਈਟ News18 ਪੰਜਾਬੀ \'ਤੇ।