Mann ki Baat- ਲੋਕਤੰਤਰ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਕੰਮਕਾਜ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਰਿਹੈ : PM ਮੋਦੀ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ (PM Narendra Modi) ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸਾਲ 2023 ਦੇ ਆਪਣੇ ਮਾਸਿਕ ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ ਦਾ 97ਵਾਂ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗਣਤੰਤਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਡੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਡੀ 'ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ' ਅਜਿਹੇ ਜ਼ਮੀਰ ਵਾਲੇ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਬੁਲੰਦ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ।

ਪੀਐਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਆਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਦਿਲ ਮੋਹ ਲਿਆ ਹੈ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕ ਕਾਫੀ ਪਸੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋਵੋਗੇ। ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਖੁਦ ਜਾਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਓ। ਇਕ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਵਰਗ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਕੀ ਹੋਵੇਗੀ? ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦਾ ਸਵਰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅੱਜ, ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ (Climate-change) ਅਤੇ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ (Biodiversity) ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਠੋਸ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਜੋ ਕੰਮ ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਲਗਾਹਾਂ ਲਈ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, 2 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵੈਟਲੈਂਡਜ਼ ਦਿਵਸ ਹੈ। ਵੈਟਲੈਂਡਜ਼ ਸਾਡੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਹੋਂਦ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੰਛੀ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਾਮਸਰ ਸਾਈਟਾਂ ਵਿੱਚ 20,000 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਪੰਛੀ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਵੈਟਲੈਂਡਸ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਮਾਪਦੰਡ ਪੂਰੇ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਤਦ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਮਸਰ ਸਾਈਟਾਂ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 'ਚ ਵੀ ਅਸੀਂ 'ਵੇਸਟ ਟੂ ਵੈਲਥ' ਯਾਨੀ 'ਕਚਰੇ ਸੇ ਕੰਚਨ' ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਆਓ, ਅੱਜ ਈ-ਵੇਸਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ। ਅੱਜ ਦੇ ਨਵੀਨਤਮ ਯੰਤਰ ਵੀ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਈ-ਵੇਸਟ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਯੰਤਰ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਆਪਣਾ ਪੁਰਾਣਾ ਯੰਤਰ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੱਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਜੇਕਰ ਈ-ਵੇਸਟ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਡੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਹ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਰੀਸਾਈਕਲ ਅਤੇ ਰੀਯੂਜ਼ ਦੀ ਸਰਕੂਲਰ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਨੁੱਖਜਾਤੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਸਾਰੇ ਵਪਾਰਕ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਛੱਡੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਈ-ਵੇਸਟ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਉਸ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਹਰ ਸਕਿੰਟ 800 ਲੈਪਟਾਪ ਸੁੱਟੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ 50 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਈ-ਵੇਸਟ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਕਿੰਨਾ ਕੁ? ਈ-ਵੇਸਟ ਦੀ ਚੰਗੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ 'ਕਚਰਾ ਕੋ ਕੰਚਨ' ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ।