Climate Change ਕਰਕੇ 40 ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਯੂਰੋਪ ‘ਚ ਗ਼ਾਇਬ ਹੋਏ 62 ਕਰੋੜ ਪੰਛੀ

ਮਨੁੱਖੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਪੰਛੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਾਥੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ਾਇਦ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਮੱਛੀਆਂ ਫੜਨ ਜਾਂ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਦੇਸ਼ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਤੋਂ ਸਾਡਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ, ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ 1980 ਤੋਂ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਪੰਛੀ ਲਗਾਤਾਰ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 40 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਲੋਪ ਹੋਏ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 62 ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। (ਸੰਕੇਤਿਕ ਤਸਵੀਰ: shutterstock)

ਰਾਇਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਫਾਰ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਆਫ ਬਰਡਜ਼ ਦੇ ਰਿਚਰਡ ਗ੍ਰੈਗਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪਾਸੇ ਕੋਈ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਿਹਾ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਗਾਇਬ ਹੋਣਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ, ਉਹ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਤੋਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜੀਬ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਿਆਰੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਚਿੜੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅੱਧੀ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 60 ਫੀਸਦੀ ਘਟ ਕੇ ਕਰੀਬ 7.5 ਕਰੋੜ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਟੌਤੀ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਹਿੱਸਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਘਾਹ ਵਾਲੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। (ਸੰਕੇਤਿਕ ਤਸਵੀਰ: shutterstock)

ਬਰਡਲਾਈਫ ਯੂਰਪ ਦੇ ਸੰਵਾਦ ਦੀ ਅੰਤਰਿਮ ਮੁਖੀ, ਐਨਾ ਸਟੈਨੇਵਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਰੋੜਾਂ ਦੀ ਤਾਦਾਦ ‘ਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਆਮ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਮਨੁੱਖ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਉਹ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯੂਰਪ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਦੇ ਬੰਧਨ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਟੀਚੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਸਾਡੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਲਈ ਭਿਆਨਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ, ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਸਭ ਇਸ ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਵਾਪਰਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। (ਸੰਕੇਤਿਕ ਤਸਵੀਰ: shutterstock)

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਪੰਛੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਮੀ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ 25 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਦੁਰਲੱਭ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਨੁਕਸਾਨ 4 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ, ਇਸ ਅਰਥ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਘਟਨਾ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। RSPB ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਬਾਇਓਲੋਜਿਸਟ ਫਿਓਨਾ ਬਰਨਜ਼ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਮ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਤਬਦੀਲੀ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਸਾਡੇ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਅਤੇ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। (ਸੰਕੇਤਿਕ ਤਸਵੀਰ: shutterstock)

ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪੰਛੀ ਦੇਖਣ ਦਾ ਬਹੁਤ ਅਮੀਰ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਦੋ ਅਜਿਹੇ ਡੇਟਾਬੇਸ ਤੋਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਬਾਇਰਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ 445 ਸਥਾਨਕ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। 378 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ। ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਛੋਟੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਸੰਕਟ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਪੂਰੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। 2019 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉੱਥੇ ਵੀ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। (ਸੰਕੇਤਿਕ ਤਸਵੀਰ: shutterstock)

ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਰੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਮੌਜੂਦਾ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਲ 2020 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਲੋਬਲ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਾਇਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਸੰਭਾਲ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਕਾਰਨ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੱਤ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨੇ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ਬਚਾਅ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਸਮਰੱਥ ਹਾਂ। (ਸੰਕੇਤਿਕ ਤਸਵੀਰ: shutterstock)

ਬਾਇਰਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪੰਛੀਆਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ ਤਾਂ ਜੋ ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਸਾਨੂੰ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੰਗਲਾਂ, ਝੀਲਾਂ ਆਦਿ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਪੱਧਰ ਦੇ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਂਚ ਨਾਲ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤ ਬਹਾਲੀ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬਗੀਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਬਨਸਪਤੀ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਆਲ੍ਹਣੇ ਦੇ ਡੱਬੇ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬੂਟੇ ਵਧਾਉਣ ਵਰਗੇ ਕਈ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਖੋਜ ਈਕੋਲੋਜੀ ਐਂਡ ਈਵੇਲੂਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਸੀ। (ਸੰਕੇਤਿਕ ਤਸਵੀਰ: shutterstock)