ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਿਵਾਸ ਹੈ। (Image- RASHTRAPATI BHAVAN) ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਤਨਖਾਹ 1951 ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਐਕਟ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਤਨਖਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਭੱਤੇ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। (ਫਾਈਲ ਫੋਟੋ) 320 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 1929 ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ 340 ਕਮਰੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਿਵਾਸ, ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ ਰੂਮ, ਗੈਸਟ ਰੂਮ ਅਤੇ ਦਫਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਬਗੀਚੇ, ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਥਾਵਾਂ, ਅੰਗ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਅਤੇ ਸਟਾਫ਼ ਲਈ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਤਬੇਲੇ, ਹੋਰ ਦਫ਼ਤਰ ਆਦਿ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਦਾ ਆਮ ਲੋਕ ਵੀ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰਵਾ ਕੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ, ਮੁਗਲ ਗਾਰਡਨ ਆਦਿ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। (ਚਿੱਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ) ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲਈ ਦੋ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੇ ਰਿਟਰੀਟ ਹਨ, ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਮਸ਼ੋਬਰਾ, ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿੱਚ ਰਿਟਰੀਟ ਬਿਲਡਿੰਗ ਹੈ। ਮਸ਼ੋਬਰਾ ਪਹਾੜੀ ਦੀ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਸ ਸੁੰਦਰ ਸਥਾਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਬੋਲਾਰਮ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਿਲਯਮ। 1860 ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਇਸ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਕੁੱਲ ਰਕਬਾ 90 ਏਕੜ ਹੈ। ਇੱਕ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ 11 ਕਮਰੇ ਹਨ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਿਲਾਇਮ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। 1.5 ਲੱਖ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਪੈਨਸ਼ਨ, ਫਰਨੀਡ ਬੰਗਲਾ, ਮੁਫਤ ਰੇਲ ਜਾਂ ਹਵਾਈ ਯਾਤਰਾ ਵਰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
